Thực sự là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương

ròn một năm sau Hội nghị Toàn quốc tổng kết hoạt động năm 2021, triển khai kế hoạch năm 2022 của HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại miền Bắc do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, hôm qua, 21.2, đại diện Thường trực HĐND 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương lại được “hội ngộ” tại thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) xinh đẹp và hiếu khách. Điểm “gặp gỡ”, xuyên suốt trong các phát biểu tại hội nghị chính là vai trò quan trọng từ sự lan tỏa tinh thần đổi mới, trách nhiệm, vì dân của Quốc hội; sự tăng cường giám sát, hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục như làn gió tươi mới, truyền cảm hứng để HĐND hoạt động ngày càng thực quyền, hiệu quả, thực sự là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương.

Mục tiêu cao nhất là phục vụ nhân dân

Qua các báo cáo, phát biểu tâm huyết, trách nhiệm của đại biểu tại hội nghị cho thấy, hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong năm 2022 tiếp tục có nhiều đổi mới theo hướng vì dân, ngày càng thực chất, hiệu quả thiết thực.

Đơn cử, như khẳng định của Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Xuân Ký trong phát biểu chào mừng hội nghị: HĐND tỉnh Quảng Ninh có nhiều đổi mới trong tổ chức và hoạt động nhằm hiện thực hóa thể chế dân chủ, trở thành một phần quan trọng bậc nhất của quản trị địa phương. Nhất là trên các phương diện đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, quyết định những vấn đề mang tính địa phương, giám sát quyền lực nhà nước tại địa phương. HĐND tỉnh đã và đang thể hiện ngày càng rõ là một thiết chế cực kỳ quan trọng của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, là một bộ phận cấu thành của nền quản trị địa phương hiện đại, dân chủ, năng động, hiệu quả, chuyên nghiệp, minh bạch, lấy người dân làm trung tâm.

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Long An Nguyễn Văn Được trong phát biểu tại hội nghị cũng nhấn mạnh phương châm, mọi hoạt động của các cơ quan trong cấp ủy, chính quyền địa phương đều phải có sự phối hợp chặt chẽ, mục tiêu cao nhất là để phục vụ nhân dân.

Một nội dung HĐND nhiều địa phương quan tâm và tiếp tục kiến nghị tại hội nghị, đó là về công tác quy hoạch, bố trí chức danh Trưởng các Ban HĐND cho nhiệm kỳ tới để bảo đảm hiệu quả thiết thực trong hoạt động của các “công xưởng” của HĐND. Theo đó, cần có sự thống nhất trong toàn quốc về chức danh Trưởng các Ban HĐND tỉnh là đại biểu HĐND chuyên trách; đồng thời, kiến nghị Quốc hội đề xuất với Bộ Chính trị, Ban Bí thư có chủ trương, hướng dẫn cụ thể hơn về việc cơ cấu cấp ủy đảm nhiệm các chức vụ Thường trực HĐND, lãnh đạo chuyên trách các Ban HĐND tỉnh, bảo đảm thống nhất giữa các địa phương và tăng số lượng cấp ủy trong thành viên Thường trực và lãnh đạo chuyên trách các Ban HĐND tỉnh để tương xứng với số lượng cấp ủy là thành viên UBND tỉnh và bảo đảm tiếng nói, vị thế trong các hoạt động, nhất là trong thực hiện chức năng giám sát. Kiến nghị này nhận được sự quan tâm, đồng tình của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trong phát biểu kết luận hội nghị, mở ra kỳ vọng chuyển biến tích cực cho nhiệm kỳ tới.

Chuyển biến tích cực trong hoạt động giám sát quyền lực

Năm 2022, phương thức tổ chức giám sát, tái giám sát của HĐND cấp tỉnh có sự chuyển biến rõ rệt, nhất là sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) ban hành Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 ngày 12.9.2022 về hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND. Như chia sẻ của Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn: Hà Nội là địa phương đầu tiên tổ chức Hội nghị quán triệt, triển khai nghiêm túc, sâu rộng Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 đến HĐND các quận, huyện, thị và các xã, thị trấn trên địa bàn toàn thành phố với gần 12.000 đại biểu tại các điểm cầu. Kết quả cho thấy, sau khi có Nghị quyết của UBTVQH, hoạt động giám sát, tái giám sát của HĐND các cấp đã ngày càng bài bản, thống nhất, lan tỏa và có những chuyển biến rõ nét, chuẩn hóa trong lựa chọn nội dung, vấn đề, xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát và tổ chức thực hiện. HĐND thành phố đã ban hành Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp, điểm mới là nhiều nội dung trong đó có phụ lục các cam kết tiến độ, mốc thời gian hoàn thành giao UBND và phân công các Ban HĐND chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, giám sát đến khi ra kết quả cuối cùng.

Bên cạnh đó, công tác phối hợp, gắn kết, nhất là trong hoạt động giám sát cũng được tăng cường. Chia sẻ kinh nghiệm phối hợp với các đoàn giám sát của Quốc hội trong thực hiện các chuyên đề giám sát của Quốc hội, UBTVQH và các cơ quan của Quốc hội, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan cho biết: đối với nội dung giám sát đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội, UBTVQH hội giao HĐND tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức giám sát và gửi báo cáo kết quả đến đoàn giám sát. Ngay sau khi nhận được kế hoạch giám sát, Thường trực HĐND tỉnh Vĩnh Phúc đã chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động giám sát ngay từ giai đoạn thành lập đoàn giám sát và xây dựng kế hoạch giám sát; điều hòa bảo đảm cân đối giữa các ngành, lĩnh vực; điều hòa đối tượng giám sát tại các cơ quan, đơn vị và địa phương; hạn chế tối đa trùng lặp, chồng chéo về nội dung, thời gian, địa điểm giám sát. Những nội dung giám chuyên đề có tính chuyên môn cao, Thường trực giao các Ban HĐND tỉnh giám sát, báo cáo Thường trực HĐND tỉnh để xây dựng và gửi báo cáo kết quả đến đoàn giám sát của Quốc hội, UBTVQH...

Truyền cảm hứng, giữ “lửa” cho hoạt động của HĐND

Những kết quả trên minh chứng rõ vai trò quan trọng từ sự lan tỏa tinh thần đổi mới, trách nhiệm, vì dân của Quốc hội và sự tăng cường giám sát, hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với HĐND các cấp. Đây chính là điểm “gặp gỡ” xuyên suốt trong các phát biểu tại hội nghị.

Điển hình, đó là sự vào cuộc quyết liệt của UBTVQH với việc lần đầu tiên tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết hoạt động năm 2021 của HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại 3 miền Bắc, Trung, Nam và 6 Hội nghị khu vực trong cả nước. Cùng với đó, UBTVQH đã ban hành nhiều văn bản, giải quyết 53 ý kiến, kiến nghị của các địa phương, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thể chế; nhất là ban hành Nghị quyết 594/NQ-UBTVQH15 và Kế hoạch số 389/KH-UBTVQH5 tạo chuyển biến tích cực trong hoạt động của HĐND, nhất là hoạt động giám sát quyền lực của HĐND ngày càng thực chất, hiệu lực, hiệu quả hơn.

Cùng với đó, mối quan hệ công tác với Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc UBTVQH, Văn phòng Quốc hội và các cơ quan nhà nước cấp trên được tăng cường qua hoạt động hướng dẫn của UBTVQH, tham dự một số kỳ họp HĐND của lãnh đạo Quốc hội, các Ủy viên UBTVQH; phối hợp giám sát, khảo sát; tham dự các kỳ họp Quốc hội; tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa đàm, tập huấn; thực hiện chế độ báo cáo kết quả hoạt động… đã tạo nên hiệu ứng tích cực, chuyển biến mạnh mẽ trong việc hoàn thiện và thực thi pháp luật của mỗi cơ quan, góp phần hoàn thành các mục tiêu của cả nước và của mỗi địa phương.

Như khẳng định của Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Thị Kim Tuyến: những đổi mới trong hoạt động của Quốc hội cũng như sự quan tâm giám sát, hướng dẫn của UBTVQH đối với HĐND đã truyền cảm hứng, giữ “lửa” cho hoạt động của HĐND các cấp, phát huy vai trò cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

Với sự tiếp tục những đổi mới, trách nhiệm trong hoạt động của Quốc hội; sự quan tâm giám sát, hướng dẫn sát sao của UBTVQH chắc chắn sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng lớn, tươi mát để hoạt động của HĐND các cấp không chỉ giữ “lửa” mà còn “bùng cháy” hơn, ngày càng gần dân, công khai, dân chủ, thực sự là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương như kỳ vọng của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.